سنڌوءَ جون موجون موٽائڻ جي لاءِ ڪجهه نه ڪجهه ڪرڻو پوندو...

 مظهر خاصخيلي

پاڪستان جي وزيراعظم يوسف رضا گيلاني جي آڏو سنڌ مان چونڊيل نمائندن ۽ پ پ اڳواڻ احتجاج ڪندي کيس چيو ته سنڌ جي سامونڊي پٽي سان سنڌ جي 16 لک ايڪڙ زمين سمنڊ ڳڙڪائي ويو آهي، جڏهن ته سامونڊي پٽي سان روز لهرون ٽڪرائڻ سبب سوين ڳوٺ پاڻي هيٺ آيل آهن، هي اها سنڌ آهي جنهن سنڌ سدائين هن ملڪ جي باقي صوبن کي مشڪل ويل ۾ ڪم اچي انهن جي تڪليفن کي پنهنجي تڪليف سمجهي پنهنجا سمورا وسيلا به ٻين صوبن جي حوالي ڪيا آهن. ڇا هن وقت جڏهن سنڌ جا اصل مالڪ ان ۾ رهندڙ سنڌ ڄاوا تڪليف ۾ آهن انهن کي پنهنجي حق کان محروم رکڻ ڪٿان جو انصاف آهي ۽ جڏهن سنڌ جي حصي جو سالن کان وٺي پنجاب پاڻي کنيو آهي ته پوءِ هاڻي ان پنجاب کي سنڌ جو پاڻي موٽائي ڏيڻ ۾ ڪهڙي تڪليف ٿي ٿئي.

اڄ اها صورتحال آهي جو سنڌ جا سالن کان وهندڙ واهه بند ڪيا ويا آهن ۽ پنجاب سالن کان بند ڪيل واهه کولي رهيو آهي، ان مسئلي تي پنجاب اندر موجود مسلم ليگ ن جي حڪومت خاموش ڇو ويٺي آهي، اهو سوال سنڌي ماڻهن کي ڪير ٻڌائي سگهي ٿو جڏهن ته 1991ع واري پاڻي ٺاهه به وقت ٿيو هو جڏهن ملڪ جو وزيراعظم ميان نواز شريف پاڻ هو ۽ ان وقت به سمورن سياسي ڌرين ان 1991ع واري پاڻي ٺاهه کي رد ڪري ڇڏيو هو ۽ ان کان به وڌيڪ اهم ڳالهه اها آهي ته سنڌ جو ان وقت آبپاشي جو صوبائي وزير مسرور جتوئي هو جنهن پنهنجي زبان سان ڪافي جاين تي اهو اعتراف ڪيو آهي ته هن 1991ع واري پاڻي ٺاهه تي سنڌ جي نمائندگي طور صحيح نه ڪئي هئي، ڇو ته ان ٺاهه ۾ به سنڌ سان ظلم ٿيل آهي ته پوءِ ان ٺاهه تان ميان نواز شريف ۽ ان جي مسلم ليگ ن جي باقي باقيات ڇو پنهنجو منهن موڙي رهي آهي ۽ ان 1991ع جي ٺاهه تحت به سنڌ کي پاڻي نٿو ڏنو وڃي ۽ جڏهن اهڙي صورتحال هجي ته پوءِ اهي پنجاب اسٽيبلشمينٽ جا دادلا مسلم ليگ ن جا اڳواڻ ۽ چونڊيل نمائيندا ٻڌائين ته سنڌ کي ڇا ڪرڻ گهرجي.

جڏهن سنڌ سان سمورن پاسن کان ناانصافي جي انتها ڪئي وڃي ۽ جيڪي پاڻ پاڻي جا ٺاهه ڪرائڻ ۽ ان جي خلاف پاڻ ڪم ڪن پوءِ اڃا به سنڌ ۽ سنڌي ماڻهو صبر ڪن ته پوءِ مورڳي هن ملڪ اندر صرف پنجاب ۽ ان جا رهواسي هن ٻين صوبن ۽ اتان جي رهواسين جو هجڻ يا نه هجڻ ضروري ته ناهي، جيڪڏهن ان سڄي مسئلي تي خاص ڪري اسان جون سياسي پارٽيون سنجيدگي سان نه ٿيون سوچن ته هو نه رڳي پنهنجي قوم پر پنهنجي وطن جون به وڏي ۾ وڏيون ڏوهي آهن، ڪالهه جن ماڻهن ڳالهيون ڪيون ٿي ته پاڻي جو ٺاهه 1991ع وارو ٿيل آهي ان تي عمل ڪرايو وڃي، اڄ اهي ماڻهو پاڻ ان ٺاهه جي خلاف آهن، ڇا پنجاب اسيمبلي مان چشما جهلم پاور رٿا جي حق ۾ پاس ڪرايل قرارداد مسلم ليگ ن جو صحيح عمل آهي، يا هرو ڀرو سنڌ سان ناانصافي جي انتها آهي، ان باري ۾ به اسان جي ان پنهنجو پاڻ کي اصول پرست سڏرائيندڙ سياسي پارٽي جي انهن اڳواڻن کي پنهنجي جيءُ ۾ جهاتي پائي ڏسڻ گهرجي، ڇو ته هاڻي سنڌ ۽ سنڌي ماڻهن پنهنجي مٿان ڪافي ظلم ۽ ناانصافيون برداشت ڪيون آهن، ان جي ڪري سنڌ ۾ هاڻي وڌيڪ سهپ ناهي رهي ۽ سنڌ مڪمل مزحمت ڪرڻ جي موڙ تي اچي بيٺي آهي.

اها ڳالهه به ان پنجاب جي مٿي ڦريل اسٽيبلشمينٽ کي پنهنجي ذهن ۾ ويهارڻ گهرجي، ڇو ته جيڪڏهن هاڻي سنڌ جي ڳالهه نه مڃي وئي ته سنڌ اندر اهڙو انقلاب اچي ويندو جنهن سان گهڻن جا گهر جلي ويندا ۽ پوءِ سنڌ ان جي ڏوهي نه هوندي. جڏهن ملڪن اندر ناانصافي عروج تي هوندي آهي اهي ملڪ ڪڏهن به قائم رهي ناهي سگهندا، ان جي ڪري اسان جي هن پياري پاڪستان جي انهن خااص ڪري پنجاب جي اسٽيبلشمينٽ کي پنهنجي ذهن مان ڪنهن به ننڍي صوبي سان هروڀرو ناانصافي ڪري پنهنجو پاڻ کي ڏاڍو مڙس مڃرائڻ وارو رويو مٽائڻو پوندو ۽ ڪٿي ائين نه ٿئي ته پاڻي مٿي تان وهي وڃي ۽ اسان ان کان پوءِ ويهي چئون ته اسان جي غلطي هئي ان جي ڪري هاڻي هي وقت آهي ته جيڪو به غلط هجي ان کي غلط چئجي ان کان پوءِ اسان جو ملڪ ترقي جي نئين رستي تي هلي سگهي ٿو، باقي رڳو جيڪڏهن پنجاب صوبي جي انهن ڪجهه ماڻهن جي بياري ۾ سوچيو ويندو ته پوءِ يقينن ٻين ۾ احساس محرومي پيدا ٿيندي ۽ هاڻي سنڌ، بلوچستان ۽ سرحد جا رهواسي هڪ پاسي ٿي بيٺا آهن ۽ پنجاب صوبي جا عام ماڻهو به انهن صوبن جي حمايت ڪن ٿا پر پنجاب جا ڪجهه ضلعا اهڙا آهن جن مان اسٽيبلشمينٽ جي اڪثريت ان سوچ جي آهي ته هو سالن کان وٺي جيئن هن ملڪ کي هلائيندا آيا آهن ائين هي ملڪ هلندو رهندو، جڏهن ته وزيراعظم يوسف رضا گيلاني جي صدارت ۾ سنڌ جي چونڊيل نمائندن جو اجلاس جيڪو وزيراعليٰ جي هائوس ۾ ٿيو ان وقت انهن سمورن ميمبرن وزيراعظم جي آڏو اها ڳالهه کليل نموني سان رکي ته پنجاب جي حڪومت سنڌ سان پاڻي جي مسئلي تي مسلسل زيادتي ڪندي ٿي اچي، ڇو ته ڪجهه سالن کان وٺي سنڌ جو پاڻي پنجاب ارسا جي اجلاسن ۾ اهو چئي کڻندو آيو آهي ته جڏهن پاڻي جي کوٽ ٿيندي ۽ سنڌو ۾ لاٿ ايندي ته پنجاب پنهنجي حصي مان سنڌ کي پاڻي منگلا مان موٽائي ڏيندو، پر ان ڳالهه تان به پنجاب ڦري ويو آهي.

جڏهن ته پنجاب 31 جنوري تائين سنڌو مان 41.0 ايم اي ايف پاڻي کنيو هو جيڪو سنڌ کي پنجاب کي هن مهيني اندر واپس ڪرڻو هو پر پنجاب صرف 1.0 ايم اي ايف پاڻي سنڌ کي منگلا مان پنجند ذّريعي واپس ڪيو آهي، باقي سنڌ کي ٻيو پاڻي 3.0 ايم اي ايف منگلا مان ڏيڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو آهي ۽ اهڙي ناانصافي خلاف سنڌ جي ارسا جي نمائندن اجلاس دوران بار بار ڳالهائيندي پنجاب مٿان اهو دٻاءُ وڌو ته هنن کي پنهنجو کنيل پاڻي واپس ڏنو وڃي، ڇو ته هن وقت سنڌ وٽ پاڻي جي تمام گهڻي کوٽ آهي ۽ مٿان کان ڪڻڪ جي فصلن کي پاڻي ج يتمام گهڻي ضرورت آهي ۽ ان کان به وڌيڪ سنڌ جي لاءِ ڏکوئيندڙ صورتحال اها آهي ته سامونڊي لهرون تيزي سان سنڌ جي ساحلي پٽي سان ٽڪرائڻ جي ڪري ڏينهون ڏينهن سنڌ جي هزارين ايڪڙ زمين کارو پاڻي پائيندو ٿو وڃي ۽ هن وقت تائين لکين ايڪڙ سرڪاري انگن اکرن موجب سمونڊ پائي ويو آهي، ان صورتحال هوندي به سنڌ کي پنهنجي حصي جو صحيح پاڻي نه ڏيڻ ڪٿان جو انصاف چئبو، هي ڪهڙي مذاق سنڌ سان ڪئي ٿي وڃي ۽ خاص ڪري هڪ اهڙي حڪومت جي وقت ۾ جنهن کي سنڌي ماڻهو پنهنجي حڪومت سمجهن ۽ چون ٿا.

جڏهن اڳوڻي آمر پرويز مشرف جي دور ۾ سنڌ سان ناانصافيون ٿينديون هيون ته ان تي احتجاج ٿيندو هو پر هن حڪومت سان ته احتجاج ڪرڻ کانسواءِ به سنڌي ماڻهن جا اهي ناتا آهن ڇو ته سنڌي ماڻهن سدائين پ پ کي پنهنجي پارٽي سمجهي ان جي هر تڪليف کي پنهنجي تڪليف سمجهيو آهي ۽ سدائين آمرن سان سنڌ جي رهندڙ سنڌي ماڻهن پ پ جي ڪري ٽڪر کاڌو آهي ۽ هن وقت جڏهن سڄي سنڌ ۾ پاڻي جي سخت کوٽ آهي ۽ ڏينهون ڏينهن سمونڊ سنڌ جون آباد ٿيندڙ زمينون پائي رهيو آهي ان وقت پ پ جي سموري قيادت کي صرف ڳالهيون ڪرڻ نه گهرجن پر ان جي لاءِ عملي قدم کڻڻ تمام ضروري آهي ۽ پ پ کي سنڌ جو موقف صرف ميڊيا جي آڏو نه رکڻ گهرجي پر سنڌ جو پنجاب پاران کنيل پاڻي ڦورن سنڌ کي واپس ڏيارڻ جو اعلان ڪرڻ گهرجي ۽ وزيراعظم جيڪا ڳالهه ڪراچي ۾ ڪئي آهي ته پاڻي جي مسئلي ۽ سي جي لنڪ ڪينال واري پاور منصوبي واري مسئلي تي بين الصوبائي رابطا ڪاميٽي واري 11 فيبروري تي ٿيندڙ اجلاس ۾ ڪافي اڳڀرائي ٿي ويندي ۽ ڇا جيڪڏهن پنجاب ان جي باوجود به سنڌ جو موقف نه مڃي وته وزيراعظم پوءِ ڪهڙو فيصلو ٻڌائيندو اهو ته ڪجهه ڏينهن اندر معلوم ٿي ويندو پر جيڪڏهن بين الصوبائي رابطا ڪاميٽي جي اجلاس ۾ به سنڌ جي اهم مسئلن کي حل ڪرڻ جي لاءِ اعلان نه ڪيا ويا ته پوءِ سنڌ ۽ سنڌي ماڻهو آزاد هوند ا۽ ان کان پوءِ سنڌ جي انهن سمورن جوڌن کي پنهنجي سنڌوءَ جون موجون موٽائڻ جي لاءِ ڪجهه نه ڪجهه ڪرڻو پوندو، ڇو ته خدا نه ڪري سنڌو سڪي وڃي ۽ ان کان پوءِ باقي سنڌ ڪهڙي هوندي ان جو تصور به ڪرڻ ڏکيو آهي، ان جي ڪري سنڌو جي وارثن کي سنڌ جو وجود موٽائڻ جي لاءِ روڊن ۽ رستن تي اچڻو پوندو، ڇو ته جڏهن حق ناهن ملندا ته انهن کي ڇني وٺبو آهي ۽ اهو ڪم زنده قومن جو آهي ۽ سنڌي ماڻهو هڪ زنده قوم ۽ بهادر آهي.

www.sindhhyd.com